Biograficznych opowieści w ostatnich czasach coraz więcej. Nic dziwnego. Oglądanie na dużym i małym ekranie postaci, które żyły naprawdę, wsławiając się czymś ponadprzeciętnym, nawet nie zawsze godnym naśladowania (patrz serial „Narcos”) lub też wydarzeń, które zmieniły bieg machiny historii, dostarcza wielu emocji. Wśród ostatnio nominowanych do Oscara produkcji nie zabrakło choćby filmu o Churchillu, czy o dziennikarzach Washington Post, jednak zabrakło obrazu poświęconego pewnej amerykańskiej łyżwiarce.
Zarówno „Czas mroku”, jak i „Czwarta władza” to dzieła skrojone pod tę najbardziej prestiżową nagrodę. Wyróżniające się rolami Gary’ego Oldmana i Meryl Streep, jednak nieaspirujące do bycia wybitnymi. „Ja, Tonya” nie ma poważnej z historycznego punktu widzenia fabuły, ale jest od tych obydwu tytułów lepsza. Opowiada o zwykłej/niezwykłej dziewczynie, która „tylko” mistrzowsko „tańczyła” na łyżwach, a ogląda się ją jak, słusznie głosił reklamowy slogan, „chłopców z ferajny na lodzie”.
Tonya Harding (Margot Robbie) od maleńkości miała pod górkę. Ojciec dość szybko zniknął z jej życia, a pełnię władzy rodzicielskiej przejęła wyrodna matka LaVona (Allison Janney – zdobywczyni Oscara za tą rolę). Tonyę poznajemy jako kilkulatkę. Przyprowadzona przez rodzicielkę na treningi łyżwiarstwa figurowego, będzie wyciskała siódme poty, by zdobyć w przyszłości medal i przypodobać się mamie. Tonya ma olbrzymi talent, lecz nie ma tego, co jest najbardziej w owym sporcie wymagane, tj. prezencji i kulturalnego sposobu bycia. Bohaterka wyrzuca z siebie niecenzuralne słowa tak szybko, jak robi piruety na lodzie. Akcja filmu też mknie niczym łyżwiarze na wyścigu – od lat 70., po 90. i współczesne „archiwalne” wywiady.
Niedawno polski „Najlepszy” pokazał, że historia sportowca może być i porywająca, i pełna pozytywnej energii. Amerykańska produkcja „Jestem najlepsza. Ja, Tonya” (polski przedrostek w tytule zbędny) to z kolei świeże podejście do gatunku biograficznego w formie – sposobie narracji, jaki i w kwestii finałowego rozwiązania fabuły – zapomnijcie o wspaniałym happy endzie. W filmie Craiga Gillespie („Czas próby”) zamiast sportowej rywalizacji, sporo jest dramatu rodzinnego przeplatanego ostrym humorem. I choć ten faktycznie bawi, to widzowi niekoniecznie będzie do śmiechu – będzie czuł lekki dyskomfort.
„Jestem najlepsza. Ja, Tonya” to nie tyle „chłopcy z ferajny na lodzie”, co „dziewczyna z ferajny na lodowisku”. Szczególnie gdy władzę nad linią fabularną przejmie istotny dla całości wątek, czyli tzw. incydent – próba wyeliminowania konkurentki. Wtedy pochodząca z biednej rodzin amerykańskich rednecków, krucha emocjonalnie łyżwiarka zaczyna przeobrażać się w skandalistkę, twardą laskę z krwi i kości. I tu mam pewien problem. Bo jako dramat sportowo-rodzinny film jest perełką aktorską i scenariuszową. Jednak gdy środek opowieści – nie wiem, w jakim stopniu zgodny z faktami – przywdziewa szaty czarnej komedii, to można poczuć się nieco wytrąconym i zagubionym. Oryginalne to i intrygujące, ale zbyt długi czas ekranowy jest dla tych wydarzeń przeznaczony. Wydarzeń, w których ważną rolę odegrają facet Tonyi – wybuchowy damski bokser Jeff (porządna rola Sebastiana Stana, znanego choćby z postaci komiksowego Zimowego Żołnierza) oraz jego dziwny, pulchny kumpel Shawn (świetna, lecz nieco za mocno przerysowana kreacja Paula Waltera Hausera). Z pomocą takich mężczyzn sprawy szybko wymkną się spod kontroli…
„I, Tonya” to film bardzo dynamiczny z perfekcyjnie nakręconymi ujęciami na lodzie. Potrójny axel wygląda tak, że ma się ciarki na plecach. Jednak to, co w tym obrazie fascynuje najmocniej, to niesamowicie wiarygodne role kobiece. Mowa o Margot Robbie i Alisson Janney. Córce i matce. Ofierze i oprawcy… Ich relacja miejscami jest tak toksyczna, że związek Tonyi z Jeffem, mimo sińców na twarzy bohaterki, wydaje się „normalnością”. Robbie zrywa ze swoim dotychczasowym emploi. To już nie ociekająca seksem Naomi z „Wilka z Wall Street” ani nieobliczalna, równie kusząca Harley Quinn z „Legionu samobójców”. Tu daleko jej do wizerunku księżniczki. Gra dziewczynę z biednego przedmieścia. Pełną psychologicznych sprzeczności – raz w konfrontacji z mamą – uległą, innym razem wiedzącą, jak zawalczyć o swoje. Nagrodzona Oscarem Janney (kojarzycie ją np. ze „Służących”) jako LaVona Golden jest nieprzewidywalna, a rękę ma ciężką. Ale czy rzeczywiście taki z niej straszny demon, czy może po prostu ma inne spojrzenie na miłość matki do córki? Oj trudno będzie im znaleźć nić porozumienia…
Historia Tonyi Harding – przebieg kariery i skandal z nią związany był Stanach Zjednoczonych swego czasu śledzony przez miliony obywateli. Dzięki filmowi i my Polacy możemy zapoznać się z tą kontrowersyjną łyżwiarką, oceniając jej drogę na szczyt i postępowanie, które skazało ją na sportową banicję. Była najlepsza. Była sobą. A kim jest teraz?
Ocena Aragorna:
8-/10
Autor publikuje także swoje teksty na własnej stronie internetowej: https://altao.pl/
Serdecznie zapraszamy do czytania!!! 🙂
Filmaniak 